Virginia Üniversitesi’nin antrenman sahasında, şut çalışmam sırasında elimden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyorum, Stephen Curry gibi şut atabilmek için. Golden State Warriors’ın oyun kurucusu NBA tarihindeki en keskin şutör. Ben ise bir hile kullanıyorum. Sahanın her yerinden şut atıyorum – serbest atış, orta mesafe, üç sayılık atış – ve her şutun ardından duvara sabitlenmiş kara bir kutunun içinden robot konuşuyor. Her heceyi açık ve duygusuz bir şekilde söyleyerek, “Kırk iki” diyor. Bir daha şut atıyorum, “Kırk üç”.
Tüm salon ben ve ribauntçum John Carter, Noah Basketball’un genel müdürü, dışında bomboş. Robotu, panyaya yerleştirilmiş bir sensör sayesinde her şutumdan sonra topun tepe noktasında ulaştığı açıyı söylüyor. Aynı zamanda robotun yazılımı şutumda tam olarak neyi düzeltmem gerektiğini de tespit ediyor: topu daha yüksekten atmalıyım.
Bir şutun basketle sonuçlanması için gerekli olan ideal şut açısı 45 derece. Carter bu veriye her yaş grubundan öğrencileri, NBA ve WNBA oyuncularını milyonlarca kez analiz ederek ulaşmış. Kendi çalışmaları sonucunda da istenen eğimde şut atabilen bir robot geliştirmiş. Sonuçlar ise hep aynı. Atılan şutun basket olma olasılığı, topun yakaladığı eğim 45 dereceye yükselene kadar giderek artıyor. Bu noktadan sonra ise olasılık aynı şekilde azalmaya başlıyor.
Yeryüzündeki en iyi şutörden de onay almak hiç de fena olmazdı. Mayıs 2014’te bir antrenmanda Stephen Curry Noah’ın cihazını kullandığında, şutunun ortalama sahip olduğu eğim ideale çok yakındı – 46 dereceydi. MVP, uzun oyuncuların üzerinden şut atabilmek için ideal açıya kişisel bir modifikasyon yapmış olabilir. Ayrıca Noah’ın verileri gösteriyor ki, elit oyuncular ideal eğime oldukça yakın bir açıda şut atmayı başarabilirler.
Noah 15 yıl önce Menlo Park’ta kurulmuş. Girişimci ve malzeme bilimi profesörü Alan Marty, ortaokula giden kızına daha geniş bir eğriyle şut atmayı öğretmeye çalışıyordu. Bu amaçla ilk olarak bahçe tırmığından oluşan bir düzenek kullansa da bu mekanizma kızının beklenenin aksine sıkılmasına neden oldu. Marty’nin sonraki hamlesi ise, Slikon Vadisi’nde yer almasının da avantajıyla iki mekanik ve roket uzmanı arkadaşını olaya dahil ederek 2002 yılında Noah’ı kurmak oldu. İsim, Noah’s Ark’tan (Nuh’un Gemisi) hareketle bir kelime oyunu sonucu ortaya çıkmış.
Marty’nin söylediğine göre buluşun ilk versiyonu basitçe, “hareketli bir düzenekte taşınan bilgisayar ve hoparlör”den oluşuyordu. Yine de Dallas Mavericks’ten birileri, Stanford Üniversitesi’nde sürdürülen testlerden haberdar oldu ve robot tamamlandığında satın almak istediğini söyledi. 2004 yılında ise Miami Heat, $20,000 karşılığında düzeneğin bir prototipini satın aldı. Bu alışverişten hemen önce Shaquille O’neal’ı takas eden Heat’in amacı, alet sayesinde yıldız oyuncunun serbest atış yüzdesini geliştirebilmekti.
Noahlytics adıyla bilinen Noah’ın son teknolojisi, sahanın herhangi bir yerinden atılan her şutun açısını belirleyebiliyor. Ayrıca havada süzülmekte olan topun ağırlık merkezini oldukça yüksek bir doğrulukla belirlemek sensörler yardımıyla oldukça kolay. Noah, Microsoft Xbox Kinect ile aynı sensörü kullanıyor. Sensör çemberin yaklaşık dört metre üstüne yerleştiriliyor ve topun pozisyonunu saniyede 30 kez tanımlıyor. Yazılım sayesinde de şutun açısı, derinliği, topun merkezinin sağa ya da sola ne kadar kaydığı da hoparlörden duyulabiliyor.
Spor salonundaki yarım saatin ve 100 şutun ardından Noah, şutlarım hakkında ilginç bir resim ortaya koydu ve eğilimlerimi, eksiklerimi gözler önüne serdi. Carter ile birlikte bilgisayar başına oturduk ve sonuçları incelemeye başladık. Söylediğine bakarsak, şutlarım biraz sola kayık olsa da ortalamaya göre fena durumda değildi. Beş metrenin gerisinde ise şut mekanizmamdaki sorunlar, ideal açıya göre kıyasladığımızda daha fazla gün yüzüne çıkmaya başlıyor.
NBA Finalleri’nde yer alan Golden State Warriors, bu cihazlardan birkaçını Oakland’daki antrenman sahasına yerleştirmiş durumda. Utah Jazz, Dallas Mavericks, Miami Heat ve WNBA’den Minnesota Lynx de diğer kullanıcılar. Kolej seviyesinde ise Virginia Üniversitesi ve Citadel listede yer alan okullar.
Warriors’ın Genel Menajer Asistanı Kirk Lacob, takımın teknolojiyle birlikte çalışmaya başladığını söylüyor. Lacob: “Eğer biri şut atamıyorsa, Noah ile çalışmaya başlanıp sorun çözülmeye çalışılabilir: Sadece kötü bir hafta mı geçiriyorlar yoksa şut mekanizmalarında teknik bir sorun mu var?” diyor.
Geleceğin muhteşem şutörleri bu yazılım sayesinde yükselişe geçebilir. Carter’ın söylediğine göre sistem, $4,800 artı aylık $100 veri ulaşım ücreti karşılığında liselere kurulmaya başlanacak.
Alabama’da çiftçilik yapan bir ailenin çocuğu olarak büyüyen Carter, şut mekanizması hakkında konuşmayı ve araştırma yapmayı sürdürecek: “11 lise oyuncusundan sadece biri doğru açıda şut atmayı başarıyor. Koleje geldiğimizde bu oran %50’lere çıkıyor. NBA seviyesinde ise muhtemelen %85 civarında.”
- Yazının orijinaline bu bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.