Yaklaşık 11 senedir Portland Trail Blazers’ta uluslararası basketbol oyuncu izleme komitesinin başında olan Jason Filippi, Konya’da U18 Avrupa Şampiyonası’nı takip eden gözlemcilerden sadece bir tanesi. Hazır Blazers’taki uzun süreli görevinden ayrılmışken, onunla “scouting” üzerine konuşma fırsatı buldum. İlgilisine, kendisiyle yaptığım röportajla baş başa bırakıyorum:
Oyuncuları izlerken baktığınız şeyler neler?
Elbette birçok şey var ama açıkçası ilk oyuncuda baktığınız şeyler oyuncunun fiziksel yapısı oluyor. Size’ı, pozisyonu, atletizm seviyesi gibi şeylere baktıktan sonra işin basketbol kısmına geçiyorum. Nasıl bir stili var, nasıl oynuyor, iyi bir atlet mi gibi. Tabii ne kadar oyunu isteyerek oynadığına da bakıyorum. Bazen belki bir oyuncu oyunu domine ediyordur, herkesten daha yeteneklidir ya da vücudu daha büyüktür. İyi de istatistik yapmıştır ancak oyunu yeterince isteyerek oynamıyordur. Bu oyuncunun davranışlarını görmek açısından önemli bir şeydir. Oyuncuya oyunda değilken, benche geldiğinde bakmak da iyidir. Ayağa kalkıyor mu, takım arkadaşlarını alkışlıyor mu, moral veriyor mu? Kenara gelirken veya normal bir şekilde mi geliyor yoksa koça, “beni niye oyundan çıkardın” diye itiraz mı ediyor? Herkes oyuncuyu izleyebilir ve iyi şutör, çok iyi zıplıyor diyebilir. Ancak bunların dışında bir sürü bakmanız gereken şeyler var. Bu bahsettiğim şeyler çok küçük şeylerdir ancak işin sonunda bunlar bir puzzle’ın parçası olurlar ve önemli bir şeyi oluştururlar. Keza karşılaştırma yapmayı bilmeniz gerek. Bir oyuncu mesela çok atletik gözüküyor. Ancak NBA kalibresindeki bir oyuncuya karşılaştırdığımda, vasat bir atlet. Birçok kişi, bir oyuncuyu izliyor. Oyuncu smaç yapıyor ve, “gördün mü ne kadar zıplıyor?” diyor. Fakat bu tarzda NBA’de çok oyuncu var. Burada belki özel gibi geliyor ama NBA’de sıradan. Keza kötü bir ligde, iyi rakamlar yapan oyuncular oluyor. Birisi gelip bana, “Bulgaristan’da şöyle bir oyuncu var, maç başına 40 say atıyor” diyor. Benim reaksiyonum ise, güzel fakat beni Euroleague’de 40 sayı atıp, atmadığı ilgilendiriyor diyorum. Sakın yanlış anlamayın, Bulgaristan’a ve ligine saygım var, sadece bir örnek verdim.
Mental olarak bir oyuncu hakkında gerekli bilgileri nasıl topluyorsunuz?
Çoğu zaman onunla aynı takımda oynayan oyuncular, kulüpte onunla birlikte olan insanlar ve elbette bazen de gazetecilerle konuşarak oyuncu hakkında bilgi almaya çalışıyorum. Gazetecilerin genel olarak insanlar hakkında iyi bir fikri vardır. Eğer ki mental olarak bilgi aradığım oyuncuyla tanıdığım bir gazeteci röportaj yaptıysa ona gider ve, röportajda nasıl davrandığını sorarım. Kaba mıydı, çekingen mi, kibar mı gibi gibi… Hiçbir şey bu işte küçük ve değersiz değildir. Mesela rastgele gördüğüm bir meslektaşım veya da belki de hiç basketbolla alakası olmayan birisiyle konuşurum ve bana bir şey söyler. Daha sonra raporumu yazarken, bu bilgiyi de raporuma eklemeliyim diyebilirim.
NBA’de uluslarası gözlemci ne yapar?
Çok seyahat eder (gülerek). 15-20 maç izliyorum ayda ve en az 3 hafta yoldayım. Elbette fedakarlık isteyen bir iş, ailenizden uzaktasınız. Gözlemci olmak isteyenlere tavsiyem, evlenmesinler. Oyunu sevmeniz ve bu oyuna bağlı olmanız gerekiyor. Keza seyahat etmeyi de sevmek gerek. Evden uzaktasınız, farklı insanlar, farklı ülkeler ve farklı kültürlere adapte olmaya çalışıyorsunuz. Zaten çoğumuz gözlemciler arasında bunun bir iş değil, hayat tarzı olduğunu söyleriz. Şu ana kadar 40’tan fazla ülke gezdim. Her ülkede tecrübeler edindim. Olumsuz olsa bile, tecrübedir. En delice seyahatim Shermadini’yi görmek için Gürcistan’a gittiğim seyahatti herhalde.
Maurizo Gherardini’nin Fenerbahçe Ülker’e genel menajer olmasıyla ilgili düşünceleriniz neler?
Bence Maurizo Gherardini’nin Fenerbahçe’ye gelmesi ve Avrupa’ya dönmesi genel olarak Avrupa basketbolu için güzel bir şey. Keza Türk basketbolu için de çok iyi bir şey. Farklı ülkelerde, farklı programlarda çalışmış birisi ve etkisi olacaktır. Onu kişisel olarak tanıyorum ve fikirlerini, bilgilerini diğer insanlarla paylaşmak isteyen birisi. Çok akıllı birisi ve açık görüşlü.