Lüks vergisi takımları demişken…
Süper takımlar sürdürülebilir mi? Parası neyse öderiz! (mi acaba?)
2011’de lokavtın ardından üzerinde uzlaşılan yeni CBA’de ligde rekabet dengelerini alt üst eden LeBron-Wade-Bosh tarzı ittifakların önüne geçebilmek için ağırlaştırılmış lüks vergisi uygulaması getirilmişti. Mevcut sisteme göre bu tür takımları oluşturmak salary cap uygulamaları açısından daha da zorlaştırılmıştı. Yine de diyelim ki sistemin tüm engelleme çabalarına rağmen Warriors gibi denk getirip, bir süper takım kurmayı başardınız. İşte o zaman sistemin -eğer oyuncular gülünç derecede düşük kontratlara oynamıyorlarsa- bu takımların uzun vadede sürdürülebilir olmasını lüks vergisi cezası ile de factoolarak engellemesi bekleniyor. Warriors bu yıl maaş + lüks vergisine yaklaşık 170 milyon dolar ödedi.
Bu yaz Kevin Durant, gelecek sezon Klay Thompson ve sonraki sezon da Draymond Green ile maksimum kontrat veya yakın bir değere imzalamaları gerekecek. Takımdaki diğer oyuncuları minimum kontrat ve çaylaklardan oluştursalar bile tahmini cap yükünün önümüzdeki sezon için 150 milyon dolar, sonraki sezon için ise 165 milyon dolar olacağını varsayalım (tamamen gerçekçi değerler). Bu maaş toplamları üzerinden hesaplarsak Warriors’ın ödemesi gereken lüks vergisi önümüzdeki sezon 75 milyon dolar, bir sonraki sezon ise 135 milyon dolar olacaktır. Toplam ödeme 2018-2019 sezonu için 225, 2019-2020 sezonu için 300 milyon dolar!
Warriors geçen sezon yaklaşık 359 milyon dolar gelir elde ederken oyunculara yaklaşık olarak 119 milyon dolar, diğer giderlere yaklaşık 120 milyon dolar kadar ödemiş ve sonuç olarak yaklaşık 120 milyon dolar brüt kâr elde etmiştir. Bu sezon gelirleri belki biraz artacak olsa da oyuncu giderlerinin daha çok artması sebebiyle kârlılığının düşeceği öngörülüyor. Eldeki verileri kullanıp, kabaca önümüzdeki sezonu hesaplamaya çalışırsak eğer gelir 400 milyon dolar, oyuncu giderleri 225 milyon dolar ve diğer operasyonel giderler 125 milyon dolar olsa yine de 50 milyon dolar civarında brüt kâr elde etmesini bekleyebiliriz. Ancak sonraki yıldan itibaren zarara doğru gidiyor.
Peki siz Warriors’ın patronu olsanız ve her patron gibi amacınız daha çok para kazanmak olsa bir tık daha zayıf bir takım ile (meselâ Klay Thompson’ı takas ederek) ama hâlâ şampiyonluğun en büyük favorisi kalacak şekilde oyuncu giderlerini azaltmayı düşünür müydünüz? Kaldı ki şampiyon olmasanız bile bu senaryoda çok daha fazla para kazanacaksınız.
Warriors örneğinden gittik ama benzer lüks vergisi sorunları bu yaz atacakları adımlara göre Cavaliers, Thunder, Blazers, Pelicans, Rockets, Wizards gibi takımlar için de geçerli olacaktır. Daha sonraki sezonlar için Wolves, Nuggets, Bucks gibi takımlar da bu kervana dahil olabilirler. Ama burada bahsi geçen diğer takımlar için acı haber şu ki, ne takım gelirleri ne de başarı beklentileri Warriors düzeyinde değil.
Meselâ Thunder Paul George’u maksimum kontrata tutarak playofflarda ikinci tura çıkacağı şüpheli bir takım için maaş + lüks vergisinde 200 milyon doların üzerinde para ödeyip toplamda 100 milyon dolara yakın zarar etmeyi göze alabilir mi? (Forbes’in verilerine göre Thunder’ın geçen sezon geliri 222 milyon dolarmış).
Daha çarpıcı bir örnek verelim: 2016’da şampiyon olan 2015, 2017 ve 2018’in finalisti Cleveland Cavaliers, LeBron James gibi bir değere sahip olmasına rağmen yüksek miktarda salary ve lüks vergisi ödemeleri sebebiyle iki sezondur zarar ediyor. Muhtemelen bu sezonda da bu durum değişmeyecek.
Demem o ki bir takım için lüks vergisi ödemek ya “zarar etmek” ya da olması gerekenin çok altında “az kâr etmek” anlamına gelecektir. Sanılanın aksine bu yaz Thunder George’u, Pelicans da Cousins’ı tutmak için o kadar da hevesli olmayacaklardır. Ayrıca lüks vergisi takımları eldeki kötü kontratları çıkarmak için ekstra bir çaba gösterecektir. Meselâ Rockets’ın Ryan Anderson’u karşılıksız göndermek için iki, belki de üç birinci tur hakkı feda edişini görebiliriz. Ayrıca bu tür takımların kadroya daha çok oyuncu katma opsiyonları sınırlı olsa da var olan MMLE, BAE gibi haklarını kullanmakta çekimser kalacaklarını da bekleyebiliriz. Son olarak stretch hakkı da kadroda yer alıp, maaşı önemli ama katkısı önemsiz oyuncular için bir seçenek olacaktır.
Warriors her ne kadar şimdilik yüksek gelirlerinin yardımıyla zarar etmiyor olsa da onlar da bençe derinlik katma konusunda sıkıntı yaşayacaklardır. Eğer yüzük sevdalısı veteranları minimum kontrata bağlayabilirlerse (David West gibi) ne âlâ. Bir de sağda solda “Warriors gözünü Anthony Davis’e dikti”, “Warriors şimdi de LeBron’un peşinde” gibi haberler okuyorsunuz ya, sakın ola itibar etmeyiniz. “Rockets şimdi de LeBron’un peşinde” diye bir şey okursanız o işin küçük de olsa olabilme ihtimali var: Takas ile (muhtemel üç takımlı)