Hard Cap sisteminde verilen limitler aşılamaz!
Soft Cap dediğimiz sistemde ise prensip olarak bir üst limit vardır yine, Hard Cap’te olduğu gibi; ancak, fakat, amma ve lâkin Soft Cap’in limitin üzerine çıkılmasına izin veren bir sürü “ama”sı vardır. İşte tüm bu ama’lar –ki exception denir çoğu kez bunlara– bazen Soft Cap’i çok karmaşık bir hâle getirebilir, aynı NBA Soft Cap’inde olduğu gibi. (ki genel olarak 30 NBA takımının 25’ten fazlası, bu ama’lar: exception yüzünden Salary Cap’in üstünde olur).
Salary Cap uygulanan bir ligde Hard veya Soft cap’in hangisinin uygulanacağı ve varyasyonlarının yani detaylarının nasıl şekilleneceği ligin yönetim kurulları veya (dört büyük Amerikan sporunda olduğu gibi) yönetimlerin oyuncular birliği (sendikası) ile yaptıkları görüşmeler/pazarlıklar/anlaşmalar sonucunda ortaya çıkmaktadır. NBA için örnek vermek gerekirse Oyuncular Sendikasının lig yönetimi ile (komisyoner ve patronlar) yaptıkları görüşmeler sonucunda Collective Bargaining Agreement (CBA) denilen bir toplu iş sözleşmesi ortaya çıkar. Genellikle altı yıllık bir süre için geçerli olan bu sözleşmede ligin ve oyuncuların çalışma koşulları, gelirlerin hesaplanması ve paylaşılması gibi temel konular ortaya konur.
Takdir edersiniz ki, ülkemizde, NFL, NHL, MLB .. veya Avustralya ve Kanada’daki gibi Salary Cap uygulamasının var olduğu başka ligleri takip eden kişi sayısı pek az olduğu için Salary Cap özellikle NBA izleyicileri arasında tartışılan bir konudur. Ben de bu yazıda NBA takipçisi siz okurlarımız için NBA’de uygulanan ‘soft’ bazlı Salary Cap sisteminden – örneklerle de desteklemeye çalışarak – bahsetmek istiyorum, elimden geldiğince. Bu yazıda anlatılacak salary cap kuralları da işte en son 2011 yılında yenilenen CBA sözleşmesi kapsamında ortaya konmaktadır.
Tabii şu da var ki, NBA’de uygulanan Salary Cap çok geniş bir konudur; istisnaları, takas kuralları, draft sistemi, muhasebesi, vergileri derken, alt başlıklara dalınca konu uzar gider; velhâsıl, ben bu yazıda sadece Salary Cap’in nasıl bir sistem olduğunu ve bir takımın Salary Cap’inin aşılma sebeplerinin ne olabileceğini anlatmaya çalışacağım.
Şimdi, öncelikle temel prensip -yukarıda da bahsettiğim gibi- her hangi bir sezon için bir takımın oyuncularına ödeyebileceği toplam miktarı belirlemektir. Böylece takımlar bazı oyunculara yüksek ücret öderlerse, diğer oyunculara verecek fazla paraları kalmaz ve/veya ellerindeki oyuncular aldıkları ücret doğrultusunda Salary Cap dediğimiz toplam miktara yetişirse, kadroya yeni -ve özellikle iyi- bir oyuncu katmak için takımların şansları kalmaz.
Burada öncelikle şunu vurgulamak gerekir, takımların serbest piyasadan oyuncu alabilmeleri için oyuncunun da aynı şekilde serbest olması gerekiyor. Yani başka bir takımla sözleşmesi devam eden oyuncunun opsiyonlar haricinde sözleşmesinden cayma hakkı, sözleşme fesih bedeli (futbolda veya Avrupa basketbolunda bazen örneklerini gördüğümüz) gibi uygulamalar Salary Cap sisteminde yoktur. Bir de sistemin sigortalarından biri sayılabilecek draft sistemi diye bir şey vardır, bu yazıda ona hiç girmiyoruz.
elinize sağlık bu konularda kafası karışmış yada fazla bilgi sahibi olmayanlar için çok açıklayıcı güzel bir yazı olmuş. ayrıca konuları örnekler vererek anlatmanız daha anlaşılır kılmış. teşekkürler.
elinize sağlık çok bilgilendirici yazı. Ancak salary capla ilgili anlamadığım noktalar var. Açıklık getirirseniz sevinirim. Örneğin, gsw deki oyuncuların maaş durumlarına baktığımda çoğu oyuncuda bird var, sadece durant te cap space var. Madem birdler exception olduğundan salary cape dahil değil, o zaman gsw durant gibi 2 tane daha oyuncu alabilir. Yani demek istediğim sadece cap space ler mi 94 milyon etmeli. Bu konuda aydınlatıcı bir yazı daha yazarsanız çok faydalı olacaktır. umarım problemi doğru anlatabilmişimdir. Teşekkürler.
Merhaba,
Açıkçası nasıl anlatabileceğimi düşünürken elimde kalem kâğıt ile çizerek anlatmanın aslında çok daha kolay olabileceğini farkettim. Yine de burada mümkün olduğunca açıklamaya çalışayım süreci, yazıda da dediğim gibi salary cap bazen çok karışık bir konu olabiliyor..
Öncelikle salary cap’teki toplam maaş sınırı olan 94 milyon aslında normalde tüm oyunculara ödenmesi gereken toplam para. Burada bird hakkına sahip olan oyuncuların kontratları 94 milyondan istisna (exception) değil. Aslında 94 milyonu tamamlayana kadar istisnalar zaten kullanılmıyor. 94 milyonu tamamladıktan sonra kadroya başka oyuncu katmak için veya varsa önceden sözleşmeli (bird haklarına sahip) oyuncuları tutmak için exceptionlar devreye giriyor.
Burada kritik konu şu, bir takımın hazırda kontratlı oyuncularının kontrat değerleri ve de sözleşmesi bitmiş olsa bile haklarına sahip oldukları (bird hakları, çaylaklar gibi) oyuncuların olması takımların salary caplerinde yer tutar. Bütün bunlar, yani hazırdaki kontratlar ve “cap hold” denilen haklarına sahip oldukları oyuncular için ayrılan paylar salary cap’i belli bir yere kadar doldurur. Hatta bazen salary cap’in tamamını doldurur ve üzerine çıkar.
Golden State’in örneğine gelirsek,
Yaza başlarken Warriors’ın kontratı devam eden oyuncuları şunlardı:
(yaklaşık değerlerle) Klay Thompson 16,6 Milyon dolar; Draymond Green 15,3; Andrew Bogut 12,6; Stephen Curry 12,1; Andre Iguodala 11,1; Shaun Livingston 5,8; Kevon Looney 1,2 milyon dolar. Bir de salary cap’te Jason Thompson’dan kalan 0,9 milyonluk bir yükümlülük var, o küçük bir detay.
Bunlardan başka iki çaylak için ayrılan payı da katınca (Damian Jones 0,9; Patrick McCaw 0,5) toplam cap 77,3 milyon dolar yapıyordu.
Şimdi bu aşamada salary cap 94 milyon dolar iken, Warriors’ın toplam dokuz oyuncuya ödeyeceği para 77 milyon oldu bile. Bu halde kalan dört oyuncuya 17 milyon dolar kalıyor.
Ancak Warriors’ın kendi sözleşmesi biten oyuncuları da var; başlıca üç isim: Harrison Barnes, Festus Ezeli ve Marreese Speights. İşte Warriors’ın bu üç oyuncu için Bird hakları var. Yani takımın salary cap ne olursa olsun bu oyuncularla isterse maksimum kontrat bile imzalayıp, salary’yi yani toplam maaşı 130 milyonlara kadar bile çıkarabilir teorik olarak.
Fakat bu aşamada sistem şuna izin vermiyor:
1) Hem capte kalan 17 milyonluk boşluğu kullanarak transfer yapacaksın, 2) hem de sonrasında bird hakları var diye eski oyuncularınla yeniden sözleşme yapacaksın.
Sistem takıma diyor ki “senin Bird hakların olan oyuncular için de salary capte pay ayırman gerekli.” (cap hold deniyor) Bu payı da oyuncunun önceki maaşına göre hesaplıyorlar bir şekilde. Buna göre Warriors’ın capinde Barnes için 9,6 Speights için 7,2 ve Ezeli için 5,0 milyon dolar kadar pay ayrılmıştı (diğer oyuncuları saymadım artık)
İşte bunları da 77 milyonun üzerine katınca Warriors’ın bütçesi 94 milyonu çoktan aşıyor.
İşte bu aşamada Warriors kendi kadrosunu korurken sadece Midlevel exception ile dış transfer “yapabilecekti” (yani Durant’ı alamayacaktı)
Warriors’ın diğer seçeneği ise biraz önce bahsettiğimiz aşamada kontratları toplamı 77 milyon iken kalan boşluğu kullanarak sadece dış transferler yapmak olabilirdi. Nitekim Warriors Kevin Durant’ı kadroya katabilmek için bu yolu tercih etti.
Harrison Barnes, Festus Ezeli ve diğer oyuncuların Bird haklarından vazgeçti (renounce). Bu şekilde 17 milyon dolarlık boşluk oldu. Fakat Durant’a maksimum kontrat olan 26 milyon doları vermek için ikinci bir hamle daha yapması gerekecekti. Bunun için de Andrew Bogut’u da karşılığında kontrat almadan takas ettiler. Ve bu şekilde (capholdlar eklenince) 67 milyon dolar düzeyine indiler.
Kevin Durant’ı kadroya eklediler ve salary cap doldu.
Bundan sonra Barnes, Ezeli gibi oyuncuları ile Bird istisnası üzerinden anlaşmaları mümkün değil(di). Ellerinde sadece Room Exception (Zaza Pachulia) ve de minimum kontratlar (David West vs.) kalıyordu. Kadronun kalanını da bu istisnaları kullanarak dolduracaklar, yani teknik olarak bu istisnaları kullanarak salary capi aşmış olacaklar.
Umarım biraz daha açıklayıcı olmuştur.
yazı için çok teşekkürler. nihayet salary capi anlatan adam akıllı bir yazı okuduk.