İşte size ilginç bir olgu: NBA’deki ikilik denemelerinin ortalaması neredeyse bir sayı değerinde. İşte kolaylık sağlayan sihirli bir analiz! Bu bir sayı ortalaması şut tiplerinin, takımların ve oyuncuların verimliliğini karşılaştırırken bize bir hayli yardımcı oluyor.
Bunu üç sayı çizgisinin yeniden konumlandırılmasını optimum haline getirmek için dayanak olarak alsak ne olur? Ya NBA oyuncularının asıl şut ve skor yetenekleri lig parkelerinin düzenlenmesine yönelik bilgi veriyorsa? Nesiller boyunca lig, parkeyi oyunun olabildiğince eğlenceli ve rekabetçi kalmasını sağlayacak biçimde düzenledi. Ligdeki tüm takımların, stratejilerini kurarken verilerden sonuna kadar yararlandığı Moneyball çağında (ç.n.: Oakland beyzbol takımının istatistikleri temel olarak oyun kurgusu yaratmasının ardından aynı isimle yazılan Moneyball: “The Art of Winning an Unfair Game” kitabından adını alan ve istatistiklerin yoğun bir şekilde sporda kullanılmasını ifade eden bir terim). lig de aynısını yapma fırsatına sahip.
Üç sayı çizgisinin bulunuşuyla %33,33, NBA analizlerinde bir nevi sihirli bir rakama dönüştü. Kullandığı üçlüklerin üçte birini sayıya çeviren herhangi biri, üç sayısını bir sayı ortalamasına dönüştürür. Bu, kullandığı ikiliklerin yarısında isabet bulmasına denktir. Ancak bu şutör neslinin uzun mesafeli şutlara alışmasıyla, NBA şutörleri üçlüklerinin %36’sında isabet bulurken uzun mesafeli üçlük uzmanlarında bu yüzde %40’a çıkıyor. Bu, ikilik atışlarda %60 oranında isabet bulmaya eşdeğer.
Verimlilikteki bu hafif artış ve bu verimliliği üst seviyede sürdürebilen oyuncu nüfusundaki önemli artış, SprawlBall çağının tanımlayıcı iki etmenidir.
Oyuncu bazında bu verimlilik artışları küçük görülse de lig bazında muazzamdır. Koca bir şutör nüfusunun üçlüklerinin %36’sını soktuğu bir yerde, şut seçimlerindeki ekonomik davranışlar nüfus bazında tamamen değişmektedir. Bir zamanlar üçlük atışlar ligdeki çoğu şutör için en akıllıca atışlar arasında değildi. O zamanlar artık geride kaldı ve artık, NBA şutörlerinin şutlarını nereden soktuklarını ve kaçırdıklarını muhteşem bir kesinlikle haritalandırabilen verilere ve analizlere de sahibiz. Bu haritalar, ligin üçlük çizgilerini nasıl ve nereye çizeceği konusunda bize bilgi verebilir.
Bu, şutların mesafe arttıkça zorlaştığı ve isabet yüzdelerinin düştüğü yönündeki, yürürlükteki esas temel alındığında mantıklı bir yaklaşım. Çağdaş şut verilerini kullanarak atılan üçlüklerin üçte birinin isabet edebilmesi için çizginin nereye çekilmesi gerektiğini hesaplayabiliriz.
2017/18 sezonunu ele alalım. Çeşitli şut mesafelerindeki lig ortalamaları üzerinde çalışarak ligin, üçlüklerinin üçte birini nereden attığına odaklanabiliriz. Burada gördüğünüz üzere potaya en yakın mesafeden atılan -ki bunlar köşelerden atılan şutlar oluyor- üçlüklerin %39’undan fazlası isabet etmiş. Ancak grafik şu anahtar soruya cevap vermiyor:
Çizgi nereye çizilmeli ki NBA’de denenen üçlüklerin tamamının %33,33’ü isabet etsin? Bu soruya cevap vermek zor ama 2017/18 sezonunda süre dolmadan fırlatılarak atılan şutlar dışındaki takribi 70.000 üçlük denemesinin analizinden bir tahmin çıkarabiliriz. 2017/18 sezonunda süre dolmadan fırlatılarak atılan şutlar dışarıda bırakıldığında NBA şutörleri üçlüklerinin tam olarak %33,33’ünü şimdiki çizginin neredeyse 70 santimetre uzağında 7,85 metreden yaptı.
O zaman neden çizgiyi oraya çekmeyelim?
Bu yaklaşımın havalı yanı her yıl tazelenebilir olması. Şutörler değiştikçe çizgiler de değişir. Neden her sezonun ardından bu araştırmayı yapıp çizgileri ona göre belirlemeyelim? Her yaz bir önceki sezonun verilerine bakıp ampirik veriyi esas alarak çizgiyi yeniden çizeriz. Böylece ligde sonsuza dek yaklaşık bir puan değerini taşıyacak üçlükler atarız. Herkesin üçlük yüzdesi zarar görecektir ama ligin en iyi şutörleri değerlerini korur. Doğrusu, daha da değerli olurlar.
Şut daha uzaktan kullanıldıkça %37 ile isabet bulan oyuncular, ligin en değerli emtiaları arasında kalmayı sürdürür. Curry, NBA’deki en değerli oyuncular arasındaki yerini korur. 2017/18’de 36 şutör, en az 100 defa 7,85 metreden üçlük denedi ancak sadece biri bu atışların %40’ını sayıya çevirebildi. Curry, veriden yola çıkan çizginin de gerisinden denediği 172 üçlüğün %43,6’sını sayıya çevirdi. O kadar uzaktan bu kadar iyi atma yeteneği onun, şu an için kararlaştırılmış uzaklıktan %40 ve üstünde atan, aşırı derecede sıradan oyuncular denizinde olduğundan bile daha fazla göze çarpmasını sağlar.
Ligin en aktif “bir köşeye gidip orada üçlük atmayı bekleyen” oyuncularının marjinal verimi, çizginin 70 santimetre geriye çekilmesiyle iyice azalır. Verimli üçlük atabilen nüfusta aniden düşüş yaşanır ve lig, ilgisini yeniden iki sayılık alana ve orada başarılı olabilen oyunculara çevirir. Nikola Jokic, ellerini her yere sokmaktan vazgeçerek daha sık blok kovalamak zorunda kalır. Bazı üçlük uzmanlarının süreleri kısılır, geriye çekilip atılan şutlar yeniden yükselişe geçer ve şut seçimi çeşitliliği dalgalar halinde yayılır. Bazı orta mesafe şutörleri yeniden kıymete biner. Birçok üçlük aptalca görülür. Tüm bunlar analizler sayesinde olur.
Darly Morey, kendi ayağına sıkmış olur.