Yukarıda bahsettiğim “İllegal Savunma” kuralının yürürlükten kaldırılması 2002 senesinden önce gerçekleşti ancak karmaşıklıklara yol açan tek kural değişikliği bu değildi. 2005 sezonundan önce NBA’de, elle kontrolle savunmayı (hand-checking) kaldırmaya ve üç saniye kuralını yürürlüğe koymaya yönelik bazı girişimler oldu. Amaç oyunu biraz daha açabilmekti ancak bunlar bir işe yaradı mı? İstatistiklere göre hayır.
2000’lerin başındaki en skorer perimetre oyuncularının istatistiklerine hep birlikte bir göz atalım; böylece bu kural değişikliklerinin önce ve sonrasını daha sağlıklı bir şekilde inceleyebiliriz. Elle savunmanın kaldırılması ve savunmada üç saniye kuralının uygulamaya geçmesi kesinlikle perimetre oyuncularını etkilemiş olmalı ki bunlar da istatistiklere hemen yansımıştır.
Koçların yeni kurallardan nasıl faydalanacaklarını çözmek için biraz zamana ihtiyaç duydukları, illegal savunma kuralının değişikliği gibi olmadı bu değişiklikler. Eğer olumlu veya olumsuz bir etki yaptıysa, istatistiklerde hemen görülüyor olmalı:
— 2004’teki en skorer 10 oyun kurucu: 19.1 P/40, 7.5 A/40, 4.9 FTA/40, 19.0 PER, 43.7 FG%;
2004’teki en skorer 10 şutör gard: 20.8 P/40, 4.0 A/40, 5.0 FTA/40, 17.6 PER, 42.9 FG%;
2004’teki en skorer şutör forvet: 21.8 P/40, 3.4 A/40, 6.4 FTA/40, 18.9 PER, 44.3 FG%
Şimdi de aynı isimlerin 2005’teki hallerine bakalım:
—Oyun kurucu: 18.6 P/40, 8.1 A/40, 5.9 FTA/40, 18.5 PER, 44.4 FG%;
Şutör gard: 20.5 P/40, 3.8 A/40, 5.0 FTA/40, 16.9 PER, 42.3 FG%;
Şutör forvet: 21.3 P/40, 3.5 A/40, 6.5 FTA/40, 17.4 PER, 42.9 FG%
—2004 istatistiklerinin genel ortalaması: 20.6 P/40, 5.0 A/40, 5.4 FTA/40, 18.5 PER, 43.6 FG%
— 2005 istatistiklerinin genel ortalaması: 20.1 P/40, 5.1 A/40, 5.8 FTA/40, 17.6 PER, 43.1 FG%
Çok büyük değişimler mi bunlar? Hayır. Bu istatistiklerin de gösterdiği üzere kural değişiklikleri çok top kullanan perimetre oyuncularını etkilemekte pek başarılı olamadı. Hatta hücum istatistiklerinin üç kategorisinde (hepsini kapsayan Verimlilik Puanı da dâhil) oyuncular daha da kötüye gitti. Bu da kural değişikliklerinin etkisiz olduğunun kanıtı.
Yaşanan değişimler ve özellikle de alan savunmasına yeniden izin verilmesi topla daha çok dışarıdan oynanmasına yol açtı. Ama bu tarz kurallar, öncesi-sonrası verilerinde görebileceğiniz gibi, top kullanmayı seven şutörlerin etkinliğini değiştirmedi.
Hatta şutör gardların (Michael Jordan’ın pozisyonu) bütün hücum istatistikleri geriledi. Jordan fanatiklerinin bunu sadece kendi argümanlarını destekleyecek bir istatistik olarak değil; aynı zamanda genellikle bugünkü oyuncuların yetersiz olduğu yönündeki söylemlerinin de bir kanıtı olarak kullanıyor olmaları da oldukça tuhaf.
Elle savunma konusundaki değişiklik de bazı sebeplerden dolayı oldukça abartılmıştı. Genel olarak aslında bu konu zaten o kadar da büyük bir olay değildi. Elle savunma genellikle yorgun oyuncuların ya da tembel savunmacıların değnek olarak kullandığı veya rakip oyuncuyu sinirlendirmek için tercih ettiği bir yöntemdi. Hiçbir zaman o kadar da hayati bir taktik değildi. Ligin bunu yasaklaması sürekli olarak yöneticilerin bu sinir bozucu hareketle alakalı şikayetlerini de durdurmak amaçlıydı ve işe de yaradı.
İkinci olarak da elle savunma, yukarıda açıkladığım yeni savunma planları tarafından zaten işe yaramaz hale getirilmişti. Bahsettiğim videolarda da görebileceğiniz üzere, LeBron James gibi yıldız bir oyuncu karşısındaki ilk savunmacıyı geçmekte çok zorlanmasa bile (ki durumun böyle olduğunu gösteren çok da pozisyon yok) daha boyalı alana giremeden karşısına yeni savunma oyuncuları çıkıyor.
Bu da o ilk hamleyi neredeyse gereksiz kılıyor. Daha da önemlisi savunmada üç saniye kuralının devrimsel bir niteliği yoktu çünkü bu kural zaten illegal savunma kuralının bir parçası olarak daha önce de uygulanıyordu. Bence bu çok komik bir durum. Buyurun NBA’in kural kitabından İllegal Savunma’yı açıklayan bir kısma bakalım: “Topsuz alan savunmacıları boyalı alana girebilir ancak eğer ki bir oyuncuyu savunmuyorlarsa, üç saniyeden fazla boyalı bölgede kalamazlar.” Yani aslında kural bugünkü haliyle aynıydı. İllegal savunmanın tüm kuralları kaldırılmış olsa da, bir tanesi geçerli olarak kaldı. Doğal olarak da pek büyük bir değişiklik yaşanmadı.