Biliyorsunuz Amerikalılar bayılırlar her şeyi büyük bir tantana ve coşkuyla yapmaya. Bir sürü değişik yöntemle hak geçmeyecek şekilde her sene oyuncu seçimi yapılabilecekken bunu bir sayısal loto kıvamına getirmeye karar vermişler.
Eski Lottery’siz Günler Esasında Lottery Sistemi 1966 yılına kadar mevcut değil. Bu yıldan önce her takım galibiyet yüzdesine göre tersten sıralanıyor ve en kötü takım ilk seçimi yapıyor. Ayrıca takımların kendi bölgelerindeki oyuncuları alma hakları var. Buna da “Bölgesel Seçim” adı veriliyor. Bir takım kendi bölgesinden oyuncu almaya karar verirse ilk tur draftına katılmıyor. Yani örneğin Boston takımı Massachusetts Eyaleti’ndeki bir oyuncuyu sıralamadan bağımsız olarak alabiliyor.
İlk Lottery – Yazı Tura
1966 yılında konferansların arasında ilk yazı tura gerçekleştiriliyor. İki takım arasında atılan bu yazı turada kazanan ilk sıradan draft hakkı alırken diğer takım ikinci sıradan seçimini yapıyor. Kalan takımlar yine yüzdelerine göre sıralanıyor. İlk Gerçek Lottery Sistem 1985 yılına kadar bu şekilde devam ediyor. Efsane 1984 Draft’ından sonra (Hakeem, Jordan, Sam Perkins, Barkley, Stockton’ı barındıran bir sınıf düşünün) sistem değişikliğine gidiyor, çünkü playoff yarışından kopan bütün takımlar daha kötü galibiyet sayısına sahip olabilmek için maç kaybetme yarışına giriyorlar. Playoff dışında kalan takımların yenilgi yarışına girmesini engellemek isteyen NBA yönetimi Playoff dışında kalan tüm takımların eşit şansı olduğu bir Lottery sistemi geliştiriyor. Geliştiriyor dediğime bakmayın, en ilkel yöntem olan zarfların içerisine takım isimleri yazıp sırayla çekme metodunu uyguluyorlar. Böylece Playoff dışındaki her takımın her sıra için eşit sansı oluyor. 1985 yılında Patrick Ewing’in birinci sıradan New York Knicks tarafından seçildiği Lottery’de NBA yönetiminin hile yaptığı iddiaları hala mevcuttur. Elbette ki bu sistem çok saçma bulunuyor ve sadece iki yıl yürürlükte kalıyor. Sonrasında sadece ilk üç sıradaki takımların isimleri bu listeden seçilirken gerisi yine en kötü galibiyet yüzdesine göre sıralama yöntemiyle yapılıyor.
Modern Zamanlar Günümüzdeki ağırlıklandırılmış lotarya sistemi 1990 yılında icat ediliyor. O dönemde Playoff dışında kalan 11 takıma en kötüsüne 11, en iyisine 1 olmak üzere toplam 66 (Gaus yöntemiyle kolayca toplayarak 66’ya ulaşabilirsiniz) top verilmek üzere bir lotarya sistemi kullanılıyor. Amaç yine sadece ilk 3 sıradaki takımları belirlemek. Geri kalan takımlar galibiyet sırasına göre oyuncu seçiyorlar. 1990 yılında yapılan ilk ağırlıklandırılmış Lottery’i sadece bir top sahibi olan Orlando Magic kazanıyor. Takım Chris Webber’ı draft edip, oyuncuyu aynı yıl 3. sıradan draft edilen Anfernee Hardaway ve 3 adet birinci sıra draft hakkı karşılığı Warriors’a gönderiyor. Yani takım iki sıra alttaki oyuncuyu alma karşılığında 3 tane yeni 1. Tur draft hakkı elde ediyor ki tahminen o dönemde “Biz şanslı takımız illa ki yine birinci sıra çekeriz” diye düşünmüşlerdir.
Orlanda Magic’in bu şanslı kurasının daha nadir tekrarlanmasını NBA yönetimi ertesi yıl ağırlıklarda oynamaya gidiyor. En kötü yüzdeye sahip takımın birinci sıradan seçme şansı 11/66’dan (%16,67) %25’e çıkarılırken daha iyi yüzdeye sahip takımların şansı düşürülüyor. 1995 yılında lige Raptors ve Grizzlies dahil oluyor. Takımlar arasındaki anlaşma gereği bu iki takım üç sene boyunca birinci sıradan draft etme şansı bulunmuyor. Bu iki takım 1996 ve 1998 yıllarında birinci sırayı çekseler de ikinci sıraya razı olmak durumunda kalıyorlar.
Günümüzde Lottery’e katılan takım sayısı 16. Sistem halen 14 top üzerinden işliyor. Kısaca anlatmak gerekirse 14 toplu 4 sayının seçileceği bir sayısal loto sistemi olarak düşünebilirsiniz. 14 sayidan 4 adedinin belirlenmesindeki olasılık sayısı 1001 (14! / (10! X 4!)) olarak hesaplanır ve ortaya çıkan bu 1001 olasılıktan 11-12-13-14 olasılığı dışarıda kalacak şekilde geriye kalan 1000 olasılık Playoff’a kalamamış 16 takıma dağıtılır. Dört top seçilir ve bu kombinasyonun sahibi takım seçme hakkına sahip olur. Daha sonra seçilen dört top küreye geri atılır ve yeni bir kombinasyon seçilir.
Not: Yazı 23.04.2014 tarihinde kaleme alınmış olup, o yılın draft içeriği ile ilgili kısımlar son düzenleme ile yazıdan çıkarılmıştır.