Yugoslavya basketbolu denince ne yazıktır ki akla ilk gelenler hayatını trafik kazasında kaybetmiş yıldızlar. Zihninizdeki ampulun Petroviç diye yandığına eminim ama bu yazı bir diğer efsane Radivoj Koraç ve adına düzenlenen kupa ile ilgili olacak.
1938 yılında, Vojvodina bölgesinin Sombor şehrinde dünyaya gelen Radivoj, 60’lı yıllarda Yugoslav ve Avrupa basketbolunda bir efsaneye dönüştü. Uzun süre FIBA genel sekreterliği yapmış olan Borislav Stankoviç’in o dönemler koçu olduğu OKK Beograd takımında basketbola başlayan Koraç kariyerinin neredeyse tamamını bu takımda geçirdi. Takımın formasını giydiği 13 sene boyunca 4 lig şampiyonluğu görürken 7 kere Yugoslav liginin en skorer oyuncusu oldu. Ama asıl akıllara FIBA Avrupa Şampiyonlar Kupası’nın (şimdiki Euroleague dengi) 1964-65 sezonunda Alvik Stockholm’a karşı oynadıkları iki maçlık seride toplam 170 sayı atmasıyla kazındı. Belgrad’da oynanan ikinci maçın istatistik kağıdında Koraç’ın karşısında “99 sayı” yazıyordu!
Takımın özellikle ikinci yarıda Koraç’ın üzerine oynadığı bu karşılaşmada 11/14 serbest atış atan Koraç, o yıllarda 3 sayılık atış olmadığı için 99 sayı atabilmek için 44 basket kaydetti. Kaçan saha içi atışların istatistiği tutulmadığından bu 44 basketin kaç atış sonunda kaydedildiği bilinmiyor. Rekorun 99’da kalmasının bir nedeni de maç sırasında o ana kadar kaç sayı atmış olduğunu bilmiyor olması. Koçu Stankoviç “Chamberlain’in 100 sayılık rekoruna yakın olduğunu biliyorduk, eğer benchten biri skoru tutsaydı bu rekoru kırardı çünkü daha fazla sayı atma şansı vardı” diyor.
Yugoslav milli takımında da müthiş maçlar çıkaran Koraç toplam beş final oynamasına rağmen (bir Olimpiyat, iki Eurobasket, iki Dünya Şampiyonası) bu finallerin hepsinde kaybeden tarafta yer aldı ve gümüş madalya ile yetinmek zorunda kaldı. Üç Eurobasket’te sayı kralı olma başarısını gösterdi ve 1961’deki finalde kaybeden tarafta olmasına rağmen MVP seçildi.
Ve ne yazıktır ki, 30 yaşında ve basketbolunun zirvesinde iken Sarajevo yakınlarında bir trafik kazasında hayatını kaybetti Koraç. Tıpkı 1969 yazı gibi, 1993 yazında da Yugoslav basketbolu başka bir efsanesini trafik kazasına kurban verecekti. Yugoslav Basketbol Federasyonu, Radivoj Koraç’ın vefat ettiği 2 Haziran gününde bir daha basketbol maçı oynanmaması kararı aldı. FIBA ise ölümünden iki sene sonra onun anısına Koraç Kupası’nı düzenledi. 1971’den 2002 yılına kadar düzenlenen kupada Türkiye takımlarının da anıları var. 1996 yılında Efes Pilsen’in kaldırdığı kupa Türkiye basketbolunda bir ilk olurken 1997 yılında TOFAŞ son derece dramatik bir finalin ardından kupayı Aris’e kaptırmıştı [1]. 2002’de kupaya son verilmesinin ardından Sırbistan’da düzenlenen federasyon kupasının adı Radivoj Koraç kupasına çevrildi.
Žućko (sarışın) lakaplı efsaneyi FIBA, 1991’de en iyi 50 oyuncu listesine alarak, 2008’de ise FIBA Hall of Fame listesine alarak onurlandırdı. Ayrıca 2011 yılında “Zlatna levica – Prica o Radivoju Koracu” isimli (Google translate marifetiyle “Altın sol: Radivoj Koraç’ın hikayesi” olarak çevirebildiğim) 85 dakikalık bir belgesel-film hazırlanmış. Şuna eminim ki, Avrupa basketbolu denildiğinde ne Koraç, ne de “Žućko’s left” isimli kupası hiçbir zaman unutulmayacak [2].
—
Okan Yılmaz
@afkaramazov
—
[1] Orhan İleri beraber yaptığımız Naftalin Kokusu isimli nostalji podcastinde TOFAŞ’ın kaybettiği bu finali detaylı konuşmuştuk. İlgilenenleri buraya alalım.
[2] Euroleague’in sitesinde bu yazıya da kaynak oluşturan güzel bir Koraç yazısı var. Okumak isteyenler için link.
—
